فرهنگ هر قوم آمیزه‌ای از گویش، پوشش، آیین‌ها، باورها و اعتقادات مردم آن قوم است. چیدمانی پویا و منسجم که هویت و ماهیت اقوام را تشکیل می‌دهند. در ساختارهای فرهنگی اقوام، آواها و نواها از جایگاه برجسته‌ای برخوردارند و به جرأت می‌توان گفت که این مؤلفه‌های گفتاری و شنیداری شاکله اصلی هستی و چیستی یک قوم را تشکیل می‌دهند.
در مستند «آوای رنگین» امرالله محمودی به سراغ گنجینه طلایی آواها و نواهای بختیاری رفته است. این مستندساز می‌گوید: «آوای رنگین بازتابی درخشان از صدای جاودانه و هزاران‌ساله بختیاری‌ها در دل کوهساران دیار بختیاری‌ست.»
پدیدآورنده اثر کوشیده است ژرفنای خیال و اندیشه بختیاری‌ها در گذر زمان را واکاوی نماید و ضمن بیان چرایی و چگونگی آفرینش آواها و نواها در جریان پویای زندگی ایلی از رازها و رمزهای شگفت و عمدتاً ناپیدا پرده بردارد. اسراری که در لایه‌های چندگانه صداها پنهان‌اند و در فضای شور و شیدایی، غم و اندوه، کار و کوشش باشندگان بختیاری پدیدار می‌شوند.
جای بسی خوشبختی است که قلم توانمند و پژوهش‌های ارزشمند نویسندگان و پژوهشگرانی چون عباس قنبری عدیوی، روح‌الله کریمی کیارسی و فیض‌الله طاهری اردلی در این مسیر چراغ راهنمای این مستندساز می‌باشند. آثار گران‌سنگی که این نویسندگان و پژوهشگران با رنج و زحمات چندین‌ساله و با عشقی فروزان نسبت به تاریخ و فرهنگ خویش پدید آورده‌اند. خزانه‌های نوشتاری ماندگار که بی‌تردید در پاسداشت مواریث ملموس و ناملموس تاریخی و فرهنگی قوم اصیل بختیاری سهم بسزایی خواهند داشت.
دکتر عباس قنبری عدیوی نویسنده و پژوهشگر فعال و خستگی‌ناپذیر تاریخ و فرهنگ بختیاری در خصوص ارزش‌های بی‌بدیل آواها و نواها در فرهنگ بختیاری می‌گوید: «آوا و نوا بسان کهبنگی (پژواکی) از جریان پویا و مانای زندگی‌ست. مسیر زندگی سرشار از رنج و آرامش، خوشی و ناخوشی، بیم و امید است. آدمی با توجه به شرایطی که بر روح و روانش حاکم می‌شود گاه‌وبیگاه آوا و نوایی سر می‌دهد. صدای برخاسته از عمق وجود که او را در شرایط سخت همچون سدی محکم در برابر ناملایمات روزگار نگه می‌دارد. در لحظات شادمانه نیز نغمه‌های شادی‌آفرین بر شور و شعف زندگی می‌افزایند. نشاطی که برای پیمودن مسیر عمدتاً ناهموار زندگی کاملاً ضروری است. درواقع آواها و نواها آیینه‌ای از جهان‌بینی و چگونگی نگرش انسان‌ها به دنیای پررمز و راز پیرامون خود هستند.»
آقای قنبری در ادامه می‌گوید: «آواها و نواها در بین مردمان بختیاری در اشکال مختلف و با موضوعات گوناگون اجرا می‌شوند. برخی از نواها به شکل دسته‌جمعی است. بارزترین همخوانی جمعی را می‌توان در سوگینه «گاه‌گریو یا گاگریو» بانوان بختیاری که در سوگ عزیزان خویش می‌خوانند و یا شادیانه‌های گروهی نظیر ترانه «آهای گل» که در جشن‌ها خوانده می‌شود، مشاهده کرد. گاهی اوقات نیز صدای سازهایی نظیر نی به صدای حنجره خوانندگان بختیاری حسی دل‌نشین می‌بخشند و نغمه‌ها را گوش‌نواز و دلنوازتر می‌نمایند.»
«در بسیاری اوقات مردان و زنان بختیاری در خلوت و تنهایی خویش آوا و نوایی سر می‌دهند. پناه بردن به نجوای درون بی‌گمان برای غلبه بر حس تنهایی است! در این‌گونه نغمه‌سرایی، آوازخوان از قدرت صدای درون که انگار از سرچشمه هستی و کائنات جان می‌گیرد، توان و قدرتی ماورایی می‌یابد. موضوعی که در زندگی پرهیاهوی امروزین کاملاً رنگ‌باخته و هجوم صدای بی‌امان و ناخواسته دنیای بیرون مجالی برای رخ‌نمایی آوای درون نگذاشته است!»
«صدای درون نظیر آواز خوش چوپانان در فضای دشت و کوهساران و صدای دل‌نشین مردان و زنانی است که در کشتزارها و دامان طبیعت در تابش گزنده آفتاب برای یافتن رزق و روزی حلال بی‌وقفه تلاش می‌کنند. صدای درون، نجوای آرام زن عشایری است که در کنار سیاه‌چادر مشک می‌زند و صدای مشک برای او به‌مثابه یک منبع الهام‌بخش موسیقیایی از متن و بطن زندگی‌ست.»
دکتر قنبری با تأملی ژرف ادامه می‌دهد: «از دیدگاه من غنی‌ترین آوا و نوا، صدای مهربانانه مادربزرگی است که با دستان رنجور و ناتوان خویش گهواره چوبین نوه‌اش را در فضای سیاه‌چادر می‌جنباند و برای به خواب رفتن طفل لالایی می‌خواند. شاید بار دگر که طفل چشم بگشاید هرگز صدای مادربزرگ را نشنود! گویی مادر طبیعت برای به خواب رفتن پیرزن رشید بختیاری لالایی جاودانه گفته است!»
آقای فیض‌الله طاهری اردلی فردی نام‌آشنا در عرصه مطالعه و پژوهش تاریخ و فرهنگ بختیاری است. استاد طاهری که شاگردان زیادی در رشته‌های گوناگون به‌ویژه در وادی شعر و شاعری با گویش بختیاری در مکتب خویش تربیت کرده و هم چنان با عشق و علاقه‌ای وصف‌ناپذیر به کار خود ادامه می‌دهد، پیرامون موضوع آواها و نواهای بختیاری می‌گوید: «تاریخ و فرهنگ بختیاری مانند اقیانوسی است که آشنایی با آواها و نواها ما را رهسپار اعماق اقیانوس می‌کند.»
این شاعر و ترانه‌سرای نامدار بختیاری اعتقاد دارد که جویندگان مروارید هیچ‌گاه مروارید را در سطح آب و کنار ساحل نمی‌یابند. برای صید مروارید لاجرم باید به اعماق رفت. شناخت دقیق آواها و نواها همان غواصی در اعماق است و هرکس رنج این سفر را به جان بخرد بی‌گمان اقبال دیدار با مروارید گران‌بهای درون صدف را خواهد داشت!
دکتر روح‌الله کریمی کیارسی پژوهشگر جوان که چندین سال است تمام نگاه خود را به تاریخ و فرهنگ قوم خویش معطوف کرده است در مورد آواها و نواهای بختیاری می‌گوید: «من در بسیاری از مواقع شگفت‌زده می‌شوم که چگونه افرادی که اغلب از سواد خواندن و نوشتن بی‌بهره بوده‌اند؛ توانسته‌اند چنین اشعار قدرتمند و خارق‌العاده در فرهنگ شفاهی بختیاری پدید آورند. اشعاری که می‌توان عشق، ایمان، صداقت، شجاعت، جوانمردی، حس وطن‌دوستی، احترام به بزرگان و حتی حفاظت و حراست از طبیعت را به‌روشنی در بیت بیت آن‌ها مشاهده نمود.»
آقای کریمی که گنجینه ارزشمند «اشعار برزگری و کوچ در فرهنگ بختیاری» را در کارنامه درخشان پژوهشی خود دارد و چندین سال است به‌طور پیوسته اشعاری که سینه‌به‌سینه به نسل امروزی رسیده‌اند را گردآوری می‌کند، می‌گوید: «گاهی اوقات ناخودآگاه به فراز کوه و بلندای صخره‌های سرسخت می‌روم. در آن لحظات باشکوه احساس می‌کنم از اعماق دره‌ها آواها و نواهایی را می‌شنوم. صداهایی که تاکنون هیچ‌گاه آن‌ها را در عالم واقع نشنیده‌ام!»
«بر بلندای صخره‌ها که نقطه پیوند زمین و آسمان بی‌کران است حسی ناآشنا تمام وجودم را فرامی‌گیرد. می‌پندارم یک ایل در ایلراه کوهستانی در حرکت است. از دوردست یک خط باریکه رنگین و مواج را در دل کوهساران بختیاری می‌بینم که آوا و نوایی از آن به گوش می‌رسد. آن جریان رنگین و آن آوا برای من پیام‌آور استمرار زندگی و بالندگی قوم بختیاری است. شکوهی بی‌نظیر از تجلی رنگ و صدا که من آن را «آوای رنگین» می‌نامم. آهنگی پر شور که ترجمانی از فلسفه پیوند انسان و زندگی ست.»
مستند«آوای رنگین» از مجموعه مستند «دیار رنگین» در مرحله تصویربرداری است.
کارشناسان، پژوهشگران، یاران و همراهان:
دکتر عباس قنبری عدیوی
دکتر روح‌الله کریمی کیارسی
دکتر محمد کریمی منجرموئی
دکتر حمزه مرادپور
مهندس یحیی حسین‌‌پور
هادی قاسمی نافچی
خدایار امانی
ایمان نظری ناغانی
نوید غریب شاهی
بهزاد احمدی فارسانی
طهماسب خیری اوروند
امیر قولی‌نیا
حسن مجیدی قهفرخی
مهرداد سلیمانی
شهرام فرجی آقبلاغی
فیض‌الله طاهری اردلی
اکبر احمدی دوازده امامی
فرود صادقی ده‌چناری
میلاد صادقی ده چناری
یوسف صفایی
عیسی سلیمانی بابادی
حمید علیدوستی شهرکی
خزعل قنبری
مسلم احمدی بابادی
سید مرتضی یوسفی‌فرد درّه‌بیدی
عیسی سلیمانی بابادی
پارسا برخورداری ناغانی
مسعود رفیع زاده ناغانی
روابط عمومی اداره کل امور عشایر چهارمحال و بختیاری
روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارمحال و بختیاری
معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری
بنیاد ایران‌شناسی شعبه چهارمحال و بختیاری
مجری طرح: شرکت فیلم‌سازی سیما نگار قاب طلایی
