نقل است روزی از میکل‌آنژ، نقاش، پیکرتراش، معمار و چکامه‌سرای ایتالیایی که با دستان توانمند و جادویی خویش تندیس‌هایی خیره‌کننده همچون داوود پیامبر (ع) و حضرت موسی (ع) را آفریده است، پرسیدند که او چگونه می‌تواند از دل‌سنگ سخت و کاملاً بی‌روح چنین آثار شگفت‌انگیز با سیمای روحانی پدید آورد؟!
میکل‌آنژ با فروتنی پاسخ داد که این پیکره‌ها در دل صخره‌ها اسیر شده‌اند. تنها هنر من این است که به آن‌ها کمک می‌کنم که از قید و بند رها شوند و حس خوش رهایی را در وجود خود احساس کنند!
اگر با همین نگاه به شیرهای سنگی دیار بختیاری بنگریم آنگاه با جان و دل درخواهیم یافت که در پس سخن حکیمانه میکل‌آنژ، برجسته‌ترین پیکرتراش جهان چه راز و رمز و مفاهیم عمیقی نهفته است! شیرهایی که در دل سنگ و صخره‌های سخت کوهساران بختیاری گرفتار شده‌اند و با دست هنرمندان چیره‌دست این دیار، حس وصف‌ناپذیر رهایی از اسارت را با تمام وجود احساس می‌کنند.
اما سؤال اینجاست که این شیران از کجا و برای چه آمده‌اند؟!
آدمی از بدو پیدایش همواره برای بیان دیدگاه، اندیشه و چگونگی نگریستن به جهان پیرامون خود از مفاهیم نمادین بهره گرفته است. نمادها مضامینی پویا از طرح‌ها، نقش‌ها، اشکال، رنگ مایه‌ها و علائم نوشتاری هستند که در ورای شکل ظاهراً مادی از مفاهیمی بسیار ژرف و فرامادی حکایت می‌کنند.
آقای دکتر عباس قنبری‌عدیوی که خود یک باشنده بختیاری است قریب به پانزده سال از عمر خود را صرف کندوکاو پیرامون نماد شیر سنگی کرده است. نماد و نشانه‌ای برجسته از قوم اصیل بختیاری که روایت‌ها و حکایت‌های شگفت و شگرف در سینه خود دارد. وی که شیفته و دلباخته فرهنگ اصیل بختیاری و تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین و پارسی‌گویان جهان است در مورد گرایش خود در وادی پژوهش می‌گوید این علاقه‌مندی از دوران کودکی در من جان گرفت.
آنگاه‌که با نگاه کودکانه به زیبایی‌های طبیعت پیرامون خودم و به‌ویژه به زندگی سرشار از هیجان ایلی می‌نگریستم. در آن زمان من قدرت ثبت و ضبط نداشتم اما تمام آن دنیای دوست‌داشتنی و رنگین را به حافظه بلندمدت خود سپردم و اکنون مجالی یافته‌ام تا به بازخوانی و فراخوانی آن ارزش‌های بی‌نظیر بپردازم. ارزش‌هایی که گویای اصالت قوم من، قوم بزرگ بختیاریست.
در میان آثار متنوع و گران‌سنگ این پژوهشگر آگاه و خستگی‌ناپذیر، کتاب ارزشمند «شیر سنگی» از رازها و رمزهای این یادمان‌های کهن دیار بختیاری پرده بر می‌دارد.
رازها و رمزهایی که در بطن و متن زندگی باشندگان بختیاری نهفته و به فرهنگ با اصالت این قوم گره خورده است.
اگرچه انتقال تمام مفاهیم و محتوای این کتاب پرمایه در قالب یک اثر مستند بسیار دشوار و غیر ممکن است اما امرالله محمودی با عشق وافری که به فرهنگ بختیاری دارد تلاش کرده چکیده‌ای از کتاب «شیر سنگی» را در مستندی فاخر با عنوان «شیران و دلیران» با زبان دل‌نشین و گویای تصویر به مخاطبان ارائه نماید.
در این مستند که نویسنده کتاب نیز به عنوان کارشناس در آن نقشی پررنگ و اثرگذار دارد لایه‌های چندگانه این یادگارهای سنگی از نظرگاه کارشناسی واکاوی می‌شود و نقش برجسته و بی‌مانند این آثار در اعتلای تاریخ و فرهنگ بختیاری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
بردشیر، شیرسنگ یا شیر سنگی که به عنوان سنگ مزار به کار برده می‌شود نمادی از شکوه، اقتدار، سلحشوری و دلاوری دلیران بختیاری است که برای سالیان متمادی از ایمان، عشق به میهن و جان‌فشانی‌ها برای نیل به آرمان‌های اخلاقی و انسانی سخن گفته است.
امرالله محمودی به عنوان مستندساز همسو و همراه دکتر عباس قنبری عدیوی در مستند «شیران و دلیران» رجعتی به تاریخ شکوه‌مند بختیاری داشته و در این مسیر تلاش نموده چگونگی پیدایش و آفرینش این تندیس‌های سنگی را به شیوه‌ای هنرمندانه به مخاطبین عام و خاص ارائه نماید.
در مستند «شیران و دلیران» از مجموعه مستند دیار رنگین، مستندساز تصاویری از این تندیس‌های سنگی ثبت و ضبط کرده که همزمان می‌توان در آن‌ها مفاهیم و مضامینی کاملاً متناقض از عشق و سنگدلی، دلیری و دون پایگی، مهر و بی‌مهری را به وضوح مشاهده نمود!
در برخی از تصاویر مستند به روشنی می‌توان در سیمای شیرهای سنگی که برآیندی از نگرش و جهان‌بینی بختیاری‌ها و مهارت وصف‌ناپذیر هنروران این دیار است ایمان، صداقت، شجاعت و عشق را دید. عشقی که در وجود استادکاران این دیار موج می‌زده و با ضربات استادانه قلم و چکش در پیکره این یادمان‌های باارزش تاریخی جاری می‌شده و به آن‌ها جانی و جهانی می‌بخشیده است. جهانی که در آن شیران سنگی جان می‌گرفتند و با مردمان دنیای پیرامون خود ارتباطی تنگاتنگ و عاطفی برقرار می‌کردند.
در نقطه مقابل و در زمانه ما می‌توان سنگدلی بی‌حد و حصر را نیز مشاهده کرد. سنگدلی افرادی که با تصورات و تفکرات واهی پتک بر سر و پیکر شیرهای سنگی می‌کوبند و این شیران مظلوم و بی‌پناه را تکه‌تکه می‌کنند! به راستی این افراد بی‌رحم و بی‌خرد در پی چه هستند؟! و این تفکر و تمایل به تخریب از کجا نشأت می‌گیرد؟!
موج افسارگسیخته ویرانی این یادمان‌های تاریخی و مواریث گران‌بهای فرهنگی آن‌چنان است که آقای خدایار امانی خواننده بختیاری را بر آن داشته با خلق شعر و ترانه «برد شیر» صدای تنهایی و مظلومیت این یادگارهای قوم بختیاری را با صدای بلند فریاد بزند. فریادی که می‌توان آن را در مستند «شیران و دلیران» شنید. البته اگر گوشی شنوا و فریادرسی باشد؟!
مستند «شیران و دلیران» در مرحله تصویربرداری است.
کارشناسان، پژوهشگران، یاران و همراهان:
دکتر عباس قنبری عدیوی
دکتر روح‌الله کریمی کیارسی
دکتر محمد کریمی منجرموئی
اردشیر آخوندی
هادی قاسمی نافچی
علیرضا نصیری اردلی
رسول علیدادی شمس آبادی
سیدمحمد عبودزاده
علیرضا علیزاده
خدایار امانی
بهزاد احمدی فارسانی
طهماسب خیری اوروند
امیر قولی‌نیا
حسن مجیدی قهفرخی
شهرام فرجی آقبلاغی
فیض‌الله طاهری اردلی
اکبر احمدی دوازده امامی
فرود صادقی ده‌چناری
یوسف صفایی
فرشاد حیدری فارسانی
ذبیح‌الله احمدی دوازه امامی
علی میرزاپور هفشجانی
روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری
معاونت هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان چهارمحال و بختیاری
روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان خوزستان
مجری طرح: شرکت فیلم‌سازی سیما نگار قاب طلایی
